Soğuk Savaş Döneminde Türk Dış Politikası 1945 1991

Bu çalismada, 1945-1991, yani birçoklarinca uluslararasi sistemin Siyah ve Beyaz olarak ikiye ayrildigi düsünülen Soguk Savas dönemindeki Türk dis politikasi analiz edilmekte, irdelenmektedir. Blok lideri nükleer süper güçler olarak Amerika Birlesik Devletleri ve Sovyetler Birligi'nin belirledigi bu iki kutuplu sistem döneminde Türkiye'nin dis politikasinin, çogu zaman, sistemik etkilere oldukça açik bir özellik tasidigi söylenebilir.

Nitekim, 1945-1965 ve 1980-1991 siki iki kutuplu sistem dönemlerinde biraz daha agirlikli olmak üzere, dönem içerisindeki Türk dis politikasinin olusumunda dis faktörlerin iç faktörlere göre biraz daha belirleyici olduklarindan sözedilebilir. Bir baska deyisle, bu dönemlerdeki Türk dis politikasinin Waltzcu, yani sistemik-yapisalci bir açiklayici analiz modeline oldukça uygun düstügü söylenebilir.

Öte yandan, 1965 öncesi dönemdeki (özellikle de 1950'li yillardaki) Türk dis politikasi yapiminda, ülkenin ulusal çikarlari ile blok çikarlarinin hemen hemen tamamen benzer, hatta özdes oldugu yönünde bir kani belirleyici olmustur. Soguk Savas dönemindeki bu anlayis ancak Johnson Mektubu olayinin ardindan, 1965-1980 döneminde [nispeten] farkli bir biçimde degerlendirilmeye baslanmis, böylece çok yönlü dis politika, çok boyutlu dis politika söylemi [belki bir süre için olsa da] yayginlik kazanmistir.